Poglavlje I

Hernije, koje su vrste, simptomi i opcije hirurškog lečenja? Zašto je laparoskopija metoda izbora za lečenje hernija?

Možemo sigurno reći da postojanje hernija  ( kila ) seže kroz više milenijuma. Hernije su prvi put dokumentovane na papirusima iz drevnog Egipta koji potiču otprilike iz 1550. p.n.e. Ovi papirusi obrađuju različita medicinska stanja, uključujući hernije. Lekar Hipokrat (460–370 p.n.e.) pružio je detaljan opis preponskih hernija i njihovog lečenja u antičkoj grčkoj literaturi. U svojim medicinskim spisima, rimski lekar Kelzije (25 p.n.e.–50 n.e.) detaljno je raspravljao o hernijama, opisujući simptome, pokazatelje, kao i moguće tretmane.

Kroz vekove, razumevanje i lečenje hernija nastavljalo je da evoluira. Renomirani anatomista Andreas Vesalius pružio je informacije o anatomiji abdominalnog zida i uzrocima hernija u 16. veku. U 19. veku, hirurške tehnike za reparaciju hernija su usavršene, a već početkom 20. veka, hirurgija hernija postala je uobičajena procedura.

Dakle, kako definišemo hernije u ovom modernom dobu? Kažemo da je hernija nastaje kada unutrašnji organ ili masno tkivo prolazi kroz slabo mesto na trbušnom zidu a zbog urođene ili stečene slabosti zida mišića ili tkiva. Većina kila se javlja u predelu prednjeg trbušnog zida. Koje su uobičajene vrste hernija?

1. Preponska hernija: Smatra se najčešćim tipom hernije u ljudskoj populaciji, definisana kao izbočina intraabdominalnog organa ili strukture kroz slabo mesto u abdominalnom zidu u preponskom (inguinalnom) regionu.
2. Umbilikalna hernija: Javlja se kada intraabdominalni organ ili struktura (poput masnog tkiva) probiju kroz slabo mesto u abdominalnom zidu u umbilikalnom (pupčanom) regionu.
3. Inciziona hernija: Takođe često klasifikovana kao postoperativna hernija, ovo je defekt abdominalnog zida na mestu prethodnog hirurškog reza (hirurški ožiljak).
4. Hiatalna hernija: javlja se kada deo ili ceo želudac prođu kroz otvor u dijafragmi i dospeju u grudnu šupljinu. Više ćemo pomenuti o hiatalnim hernijama u detalju u našem narednom blogu o GERB-u (gastroezofagealna refluksna bolest).

Najčešći simptom povezan sa postojanjem hernije je bol. Bol obično raste tokom fizičke aktivnosti (poput savijanja, podizanja teških predmeta ili vežbanja u teretani). Važno je napomenuti da su hernije praćene vidljivom izbočinom, koja postaje izraženija kada je to područje izloženo povećanom pritisku (što se postiže podizanjem predmeta, trčanjem, vežbanjem, itd.).

Što se tiče lečenja hernija? Odgovor je jednostavan - hirurgija. Danas, napredak tehnologije i njeno implementiranje u svakodnevnu hiruršku praksu značajno su poboljšali dugoročne rezultate i vreme oporavka pacijenata koji prolaze kroz hirurško lečenje hernija. Šta podrazumevamo pod tehnološkim napretkom? Hajde da istaknemo nekoliko stvari. Prvo, izum i primena mrežice u jačanju oslabljenog abdominalnog zida značajno su smanjili stopu ponovnog javljanja hernija. Hirurške mrežice su tokom vremena prošle značajnu evoluciju i razvoj, što je dovelo do stvaranja efikasnijih i bezbednijih proizvoda. Kako su se hirurške mrežice razvijale? Hajde da pogledamo:

1. Materijali: Nekada napravljene od životinjskih tkiva poput creva svinje ili krave, hirurške mrežice su od tada napravljene od sintetičkih materijala, uključujući polipropilen, poliester i ePTFE (prošireni politetrafluoretilen). Sintetičke mrežice su otpornije, manje podložne infekcijama i manje je verovatnoća da će biti odbačene od strane našeg tela
2. Dizajn: Dizajn hirurških mrežica se takođe menjao tokom vremena. Mrežice su prvobitno bile ravne i osnovne, ali sada se nude u različitim veličinama, oblicima i karakteristikama, poput višeslojnosti, podesive napetosti i ojačanih ivica. Ovi napretci tehnologije omogućili su postavljanje mrežica na optimalnu lokaciju oslabljenog abdominalnog zida na bolju lokaciju i sa boljom podrškom.
3. Biokompatibilnost: Svakako jedna od komponenti koja je dodatno unapredila lečenje hernija mrežicama.
4. Laparoskopsko postavljanje mrežice: Zbog razvoja laparoskopske hirurgije, sada je moguće postaviti hirurške mrežice kroz male incizije, uzrokujući manje oštećenje tkiva, brži oporavak i manje komplikacija. Pacijentu je na ovaj način omogućeno ranije vraćanje svakodnevnim aktivnostima
5. 3D štampanje: Upotreba tehnologije 3D štampanja omogućila je kreiranje personalizovanih mreža koje su veličine i oblika koji tačno odgovaraju zahtevima pacijenta, što dovodi do preciznijeg plasmana mrežice, a samim tim i smanjenjem šansi za dislokaciju mrežice.

Pomenuli smo laparoskopiju. Siguran sam da većina ljudi koji su ikada tražili informacije o hirurškom lečenju naišla na frazu "laparoskopsko". Pa, reč potiče od grčkih reči "lapara", što znači "bok" i "skopeo", što znači "videti". Laparoskopsko lečenje hernija postalo je zlatni standard, omogućavajući kraći boravak u bolnici, manje postoperativnog bola, kao i poboljšani QOL ( kvalitet života). Kako se to tačno radi? Laparoskopske procedure se izvode kroz male incizije na abdominalnom zidu, u rasponu od 5-10mm, sa glavnim naglaskom na ergonomiju portova, što  omogućava optimalno korišćenje hirurških instrumenata potrebnih za uspešan i dugotrajan pozitivan ishod izvedene hirurgije.

U svojih 10 godina specijalističke prakse (i u Ujedinjenim Arapskim Emiratima i u Srbiji) težio sam izvrsnosti u izvođenju laparoskopskih reparacija  hernija. Pružanjem punog spektra laparoskopskog zbrinjavanja hernija(preponskih, postoperativnih, umbilikalnih i hiatalnih) kao proceduru sa odlaskom istog dana u više od 90% slučajeva, smatram da sam u prilici da pacijentima ponudim optimalan izbor hirurške procedure

Kalkuloza žučne kese, koji su simptomi, opcije lečenja, rizici izbegavanja hirurškog zbrinjavanja

Holelitijaza, poznata i kao pojava žučnih kamenaca, može izazvati niz simptoma i komplikacija ako se ne leči. Ovi kamenčići, često napravljeni od holesterola ili bilirubina, variraju po veličini i mogu blokirati normalan protok žuči, izazivajući nelagodnost i potencijalnu štetu žučnoj kesi i okolnim organima.

Simptomi žučnih kamenaca mogu se razlikovati kod pojedinaca. Neki mogu imati simptome koji utiču na kvalitet života, ali ne iziskuju hospitalizaciju, dok drugi mogu imati progredirajuće simptome, koji mogu dovesti do teških komplikacija. Najčešći simptomi uključuju intenzivan bol u trbuhu, obično ispod desnog rebarnog luka, koji može zračiti ka leđima ili desnom ramenu. Ovaj bol, poznat kao bilijarna kolika, može trajati nekoliko sati i može biti izazvan masnim obrocima. Drugi simptomi obuhvataju mučninu, povraćanje, nadutost, otežano varenje hrane, pa čak i pojavu žutice i groznice.

Hirurška metoda lečenja simptomatskih kalkuloze žučne kese je laparoskopska holecistektomija, hirurško uklanjanje žučne kese. Ova procedura se izvodi  sa malim incizijama i kraćim periodom oporavka u poređenju sa tradicionalnom otvorenom hirurgijom. Holecistektomija ne samo da rešava postojeće žučne kamence, već sprečava i njihov povratak i potencijalne komplikacije.

Izbegavanje hirurškog zahvata kod pacijenata sa dijagnostikovanom holelitijazom može biti opasno iz nekoliko razloga. Prvo, nelečena kalkuloza žučne kese može dovesti do ozbiljnih komplikacija poput holecistitisa (upala žučne kese), pankreatitisa (upala pankreasa), holangitisa (infekcija u žučnim kanalima) i perforacije žučne kese. Ova stanja mogu biti opasna po život i mogu značajno menjati tok i ishod lečenja.

Dugotrajne komplikacije izazvane žučnim kamenjem mogu dovesti do hroničnog bola, smanjenja kvaliteta života i povećanog rizika od razvoja drugih zdravstvenih problema. Takođe, žučni kamenci mogu blokirati žučne kanale, dovodeći do zastoja žuči i potencijalnog Holangitisa ( zapaljenskog procesa na žučnim kanalima ). Ovakvo stanje, ukoliko ostane nelečeno, ima rapidnu progresiju i dovodi do širenja zapaljenskog procesa i preteće Sepse. Ova blokada može izazvati i žuticu, koja se manifestuje žutim prebojenjem kože i očiju, što ukazuje na nakupljanje bilirubina u krvotoku.

Upravo zato je važno  pravovremeno se posvetiti problemu kalkuloze žučne kese, posebno ako simptomi traju ili se pogoršavaju. Odlaganje lečenja može povećati rizik od komplikacija, otežati hirurški zahvat i povećati verovatnoću neočekivanih hitnih stanja. Iako neki pacijenti mogu birati konzervativne pristupe poput lekova ili promena ishrane , ove metode se ne mogu univerzalno primenjivati, jer neće  biti efikasne za svakoga, kao i zbog činjenice da nose sopstvena ograničenja i rizike.

Zaključno, kalkulozna žučna kesa se može javiti sa različitim simptomima, od blage nelagodnosti do ozbiljnih komplikacija. Laparoskopsko uklanjanje žučne kese ostaje najefikasnija i definitivna terapija za holelitijazu. Izbegavanje hirurškog zahvata može izložiti pojedince povećanom riziku od komplikacija, što može dovesti do ozbiljnih stanja opasnih po život. Pravovremena reakcija i laparoskopska holecistektomija su ključne u sprečavanju ozbiljnijih komplikacija holelitijaze, obezbeđujući najbrži povratak u stanje optimalnog kvaliteta života.

Kolorektalni karcinom, koji su simptomi? Kako ga dijagnostikovati i kako ga lečiti? Značaj laparoskopskog pristupa u tretmanu karcinoma debelo creva i rektuma

Napredak u medicini omogućio je veći broj dijagnostičkih metoda i opcija liječenja za različite bolesti. Međutim, karcinom debelog crijeva ostaje značajan zdravstveni problem, a njegova visoka incidencija u Srbiji zahtijeva pažnju i svjesnost javnosti. Važnost prevencije ne može se dovoljno naglasiti kada je riječ o karcinomu debelog creva. Redovni pregledi i praćenje zdravstvenog stanja mogu igrati ključnu ulogu u ranom otkrivanju bolesti. Rana detekcija često dovodi do boljih ishoda lečenja i većih šansi za potpuni oporavak.

Uz to, promjene u načinu života mogu smanjiti rizik od razvoja karcinoma debelog creva. Zdrava ishrana bogata vlaknima, voćem i povrćem, redovita tjelesna aktivnost i izbjegavanje pušenja i prekomjernog konzumiranja alkohola mogu smanjiti rizik od ove bolesti. Borba protiv karcinoma debelog creva zahteva zajednički napor zdravstvenih institucija, stručnjaka i javnosti. Edukacija, rano prepoznavanje simptoma i pravovremeno lečenje od ključne su važnosti u smanjenju incidencije ove bolesti.

Važno je naglasiti da je svaka promjena u zdravlju, posebno ako se radi o simptomima povezanim s karcinomom debelog creva, razlog za lekarsku konsultaciju . Rana dijagnostika i odgovarajuće lečenje mogu značajno poboljšati ishod ove bolesti. Karcinom debelog creva, takođe poznat kao kolorektalni karcinom, jedan je od najčešćih malignih tumora. Simptomi mogu varirati i mogu se javiti kasno u razvoju bolesti. Među najčešćim simptomima su promene u radu creva, krv u stolici, bol u abdomenu, umor i gubitak težine bez očiglednog razloga. Važno je napomenuti da ovi simptomi ne moraju nužno značiti karcinom, ali je važno potražiti medicinsku pomoć ako se jave.

Dijagnostika karcinoma debelog creva uključuje nekoliko metoda. Ključna je kolonoskopija, postupak koji omogućuje lekarima da pregledaju unutrašnjost debelog crijeva i uzmu uzorke tkiva za biopsiju. Ostale dijagnostičke metode uključuju sigmoidoskopiju, CT i MRI skeniranje, kao i testove krvi (tumor markeri) koji mogu ukazivati na prisutnost karcinoma.

Laparoskopska operacija, poznata i kao minimalno invazivna ili operacija sa malim ožiljcima, je postala metoda izbora obučenih hirurga u lečenju pacijenata sa kolorektalnim karcinomom . Ova operacija omogućuje hirurzima pristup unutar trbušne šupljine kroz male incizije. Kroz te incizije, laparoskopski instrumenti se koriste u preparaciji tkiva i otklanjanju tumora po onkološkim standardima. Prednosti laparoskopske operacije uključuju manje krvarenje, manje oštećenje okolnih tkiva, kraće vreme oporavka i manje vidljive ožiljke.Međutim, nije svaki pacijent sa dijagnostikovanim kolorektalnim karcinomom automatski i kandidat za laparoskopsku metodu lečenja. Odluku mora doneti obučeni laparoskopski kolorektalni hirurg, a u zavisnosti od istorije bolesti pacijenta i prisutnih komorbiditeta.

Ogroman procenat populacije pati od simptoma vezanih za hemoroide. Koje su hirurške metode lečenja hemoroida?

Veliki procenat populacije Srbije je iskusio  probleme poput bolova, svraba ili krvarenja u analnom području. Ovi simptomi mogu ukazivati na postojanje hemoroida. Simptomi  mogu varirati od blagih do teških, i to je važno imati na umu.

Prvi simptomi hemoroida obično uključuju svrab, iritaciju ili nelagodu u analnom području. Takođe, može se pojaviti krvarenje tokom pražnjenja creva. U naprednijim slučajevima, može se javiti bol, otečenost i čak spoljašnje izbočenje (prolaps ) tkiva. U slučajevima u kojima postoji tamno-plava (lividna) prebojenost izbočine na anusu, koja je uz to i jako bolna, kažemo da je formiran tromb u spoljašnjem hemoroidu. Takvo stanje pripada IV (najintenzivnijem ) stadijumu hemoroidalne bolesti za koje je savetovano hitno hirurško lečenje.  Kada su konzervativne metode, poput promene ishrane, upotrebe krema ili supozitorija, neuspešne u ublažavanju simptoma, hirurško lečenje se smatra optimalnom metodom lečenja. Benefiti hirurškog tretmana hemoroida uključuju efikasnost u rešavanju simptoma i smanjenje recidiva.

Postoji nekoliko različitih hirurških metoda, a odabir najbolje metode zavisiće od individualnog slučaja i ozbiljnosti simptoma. Dopler-vodena ligacija hemoroidalnih arterija (DGHAL) je jedna od tehnika koja se koristi za lečenje hemoroida. Ova metoda se fokusira na zaustavljanje dotoka krvi u hemoroidno tkivo. Kroz upotrebu Dopler sonde, hirurg može tačno locirati arterije koje hrane hemoroide i vezati ih, što dovodi do smanjenja veličine i simptoma hemoroida. Ukoliko pacijenti imaju i prolaps unutrašnih hemoroida, metodi ligiranja arterija se dodaje i proktopeksija ( plasiranje šavova na sluznicu analnog kanala čijim vezivanjem se postiže rešavanje prolapsa ). Kombinacija ovih metoda može biti preporučena u određenim slučajevima kako bi se postigao najbolji mogući rezultat.

Važno je napomenuti da svaki slučaj hemoroida zahteva individualni pristup, koji je zasnovan na adekvatnom pregledu od strane obučenog koloproktološkog hirurga . Ono što funkcioniše za jednu osobu možda neće biti najbolja opcija za drugu. Stoga, konsultacija sa stručnjakom je od suštinske važnosti kako bi se utvrdilo koje metode lečenja najbolje odgovaraju konkretnom pacijentu.

Osim hirurških metoda, važno je naglasiti ulogu promene životnih navika i ishrane u prevenciji i upravljanju hemoroidima. Povećanje unosa vlakana, konzumiranje više tečnosti i redovno vežbanje mogu pomoći u prevenciji pojave hemoroida i ublažavanju simptoma.

U zaključku, simptomi hemoroida mogu biti raznoliki i uticati na kvalitet života pojedinca. Hirurško lečenje, kao što su DGHAL i proktopeksija, može pružiti olakšanje i rešenje za teže slučajeve hemoroida. Međutim, važno je imati na umu da svaki pacijent zahteva personalizovan pristup lečenju, te da kombinacija različitih metoda može biti optimalna za postizanje najboljih rezultata.